Inne języki
Zawartość Bazy dokumentacji zagrożonych języków Rzeczypospolitej
Zasoby portalu obejmują:
1. Rozszerzone profile informacyjne na temat historii, lokalizacji i zasięgu użycia, wspólnoty użytkowników/mówców, stopnia zagrożenia, programów/wysiłków rewitalizacyjnych, standaryzacji, kontaktów językowych, zróżnicowania odmian, stanu badań i literatury przedmiotu następujących odmian i kompleksów językowych:
- polskiego jidysz (w kraju i w diasporze);
- łatgalskiego (w łotewskiej Łatgalii – dawnych Inflantach Polskich);
- wilamowskiego (mikroetnolektu Wilamowic koło Bielska-Białej);
- hałcnowskiego (w ramach byłej bielsko-bialskiej enklawy językowej – Bielitz-Bialaer Sprachinsel);
- dialektów litewskich – zwłaszcza dzukijskich, suwalskich i wiżajnskich;
- białoruskich wschodniej Białostocczyzny;
- ukraińskich północnych, wołyńskich, nadsańskich, naddniestrzańskich i zachodnich;
- rusińskich – łemkowskiego;
- odmian podlaskich i poleskich;
- rosyjskich Staroobrzędowców[1] z Mazur i Suwalszczyzny;
- odmian spiskich i orawskich pogranicza polsko-słowackiego;
- odmian laskich pogranicza polsko-morawsko-czeskiego;
- dialektów czeskich Zelowa i Kucowa (w Polsce centralnej) oraz Kotliny Kłodzkiej;
- śląskich dialektów niemieckich;
- niemieckich odmian językowych z Polski centralnej, Galicji, Wielkopolski, Warmii i Mazur;
- odmian dolnoniemieckich (wraz z plautdietsch – etnokonfesjolektem Menonitów);
- romskich odmian romani;
- karaimskich;
- odmian językowych używanych w przeszłości przez polskich Ormian i Tatarów.
2. Bazę danych zgromadzonych w trakcie badań terenowych, obejmujących komentowane, anotowane i zaopatrzone w metadane próbki i źródła językowe (mówione w postaci dialogów, opowiadane/monologi, śpiewane, drukowane, rękopiśmienne i ikonograficzne) dla czterech pierwszych z wymienionych wyżej (zespołów) odmian językowych. W przypadku hałcnowskiego zespołowi projektu udało się dotrzeć do wszystkich żyjących użytkowników tej odmiany (7 osób) i zarejestrować ich mowę. W trakcie trwania projektu zmarło kilku informatorów-użytkowników, m.in. z Wilamowic, Hałcnowa czy Wałbrzycha (górnośląski dialekt niemiecki), czyniąc zarchiwizowany materiał jeszcze bardziej unikatowym. Wiele z dokumentowanych odmian używanych jest jeszcze wyłącznie bądź prawie wyłącznie przez mówców urodzonych w latach 30. XX wieku lub wcześniej. W trakcie trwania projektu wypracowano skuteczną metodologię pracy z informatorami i dokumentowania ich rodzimych (mikro)etnolektów, a zwłaszcza zajmujących i niepowtarzalnych biografii językowych, niknących/odchodzących bezpowrotnie wraz ze śmiercią ostatnich użytkowników.
3. Digitalizowane teksty pisane (zaopatrzone w tłumaczenia i transliterowane), cyfrowe lub digitalizowane, audiowizualne i multimodalne nagrania wypowiedzi naturalnych i performatywnych (w znacznej części transliterowane, transkrybowane, anotowane i tłumaczone) w pierwszych czterech odmianach językowych.
4. Fotodokumentację artefaktów etnolingwistycznych w dokumentowanych językach lub ich dotyczących.
5. Wstępne analizy lingwistyczne archiwizowanych materiałów (fonetyka, prozodia, kontakty językowe, mapy dialektalne/geolingwistyczne).
Anotacje i tłumaczenie zasobów
Zespół projektu postanowił zaopatrzyć przynajmniej część nagrań w anotacje rozmaitego poziomu i rodzaju, np.:
- ortograficzne – przyjmując zwyczajowe dla poszczególnych społeczności językowych normy zapisu;
- transkrypcje fonetyczne lub fonemiczne (za pomocą Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego IPA);
- interlinearną anotację morfologiczną (wg standardów Leipzig Glossing Rules);
- komentarze etnolingwistyczne i pozajęzykowe.
Dzięki temu zarchiwizowane materiały będą dostępne i uniwersalnie funkcjonalne dla specjalistów, którzy nie znając poszczególnych odmian, pragną wykorzystać zgromadzone materiały w różnych dziedzinach: językoznawstwie, w tym w socjo- i etnolingwistyce, polityce językowej, antropologii lingwistycznej, etnologii, w tym etnografii, etnomuzykologii, etnotaksonomii oraz transdyscyplinarnych studiach regionalnych lub badaniach nad mniejszościami.