Przeglądaj artykuły opublikowane w JOwS

Znajomość języków obcych oraz zachęcanie do ich nauki to jeden z priorytetów zasady wielojęzyczności będącej podstawą demokratycznego charakteru Unii Europejskiej. W 2005 r. Komisja Europejska wydała komunikat dotyczący strategii na rzecz wielojęzyczności. Dotyczy on konkretnych działań związanych z codziennym życiem mieszkańców Unii Europejskiej i wzywa kraje członkowskie do promowania nauki języków obcych, uznając je za narzędzie mające służyć głębszej integracji obywateli krajów unijnych. Bez znajomości języka trudno bowiem wymieniać poglądy, poznawać zwyczaje, dyskutować, a w konsekwencji wzajemnie się poznawać. Unia Europejska nie tylko apeluje do krajów członkowskich o angażowanie się w popularyzację nauki języków obcych, lecz także przeznacza na to środki np. w postaci wielu programów wspierających tę ideę. Oprócz projektów przeznaczonych dla uczniów i studentów funkcjonują również programy adresowane do nauczycieli, którzy chcą m.in. doskonalić swoje kompetencje językowe. Pośród wielu dostępnych nauczycielom narzędzi, które mogą wykorzystać w szlifowaniu swoich umiejętności komunikowania się w językach obcych, jest program Erasmus+ oraz Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój.

O projekcie w XLII LO w Warszawie

Dwuletnie doświadczenie w projekcie POWER SE – Mobilność szkolnej kadry edukacyjnej skłoniło mnie do podzielenia się wrażeniami i obserwacjami z realizacji tego przedsięwzięcia w naszym liceum. Nauczyciele już na wstępnym etapie opracowywania wniosku wyrażali ogromne potrzeby w zakresie doskonalenia swoich umiejętności językowych. Wśród biorących udział w projekcie Podnoszenie jakości usług edukacyjnych w kontekście międzykulturowego rynku pracy byli nauczyciele języków obcych, nauczyciele różnych przedmiotów oraz nauczyciele pedagodzy. Należy wspomnieć, że jednym z głównych warunków kwalifikujących nauczycieli do projektu była znajomość języka obcego na poziomie przynajmniej A2. Do przeprowadzenia testów kwalifikacyjnych został wybrany język angielski, ponieważ wszyscy zgłaszający swój akces do uczestnictwa w projekcie zadeklarowali go jako język szkoleń, w których chcieli wziąć udział. Zapewne wiązało się to z faktem, że angielski jest językiem większości międzynarodowych przedsięwzięć, które mają miejsce nie tylko w naszej szkole, lecz także w wielu innych europejskich placówkach oświatowych. Ponadto jest to język, w którym możemy porozumieć się z rodzicami obcojęzycznych uczniów, gdy nie mówią oni dość biegle po polsku. Po przeprowadzeniu pisemnego testu z języka angielskiego okazało się, że nauczyciele przedmiotowcy wykazują znajomość tego języka na poziomie B1 oraz A2/B1. Ich umiejętności receptywne sytuowały się na poziomie bardzo zadowalającym, jednak sprawność mówienia była dość trudna do ocenienia. Mogło to wynikać zarówno z niepewności i związanego z nią stresu, jak i braku możliwości wcześniejszego praktycznego używania języka. Z tego powodu, obok wielu celów indywidualnych, wszystkim przyświecał cel doskonalenia umiejętności językowych, a przede wszystkim konwersacji. Mieliśmy nadzieję, że udział nauczycieli w kursach językowych i specjalistycznych w krajach unijnych spowoduje osiągnięcie rezultatów, które założyliśmy w naszym projekcie. Wśród założonych celów pierwszoplanowy był wzrost umiejętności językowych wszystkich uczestników projektu: dyrektora szkoły (nauczyciela matematyki), trzech anglistów, jednego romanisty i nauczyciela kultury śródziemnomorskiej, nauczyciela języka polskiego i etyki, nauczyciela podstaw przedsiębiorczości i doradcy zawodowego oraz nauczyciela pedagoga. Wiązało się to z określonymi przez radę pedagogiczną obszarami wymagającymi poprawy, m.in. jakością usług edukacyjnych dla uczniów obcojęzycznych i ich rodziców, wzbogaceniem oferty szkoły o zajęcia z elementami języka angielskiego oraz umiędzynarodowieniem naszej szkoły w jak największej mierze. Wszyscy nauczyciele uczestniczący w projekcie w czasie swojej edukacji uczyli się przynajmniej dwóch języków obcych. Niemniej jednak, poza nauczycielami języków, członkowie kadry pedagogicznej nie czuli się na tyle pewnie, by np. rozmawiać z zagranicznymi gośćmi odwiedzającymi naszą szkołę, mimo że mamy ich sporo. Realizujemy projekty w ramach programu Erasmus+ KA2, współpracując ze szkołami z Francji, Niemiec i Hiszpanii, prowadzimy wymianę młodzieży ze szkołą włoską oraz bierzemy udział w projekcie AIESEC. W związku z tym w ciągu roku przyjmujemy wizyty uczniów ze szkół i uczelni partnerskich. Przyjeżdżający do nas uczniowie uczestniczą w zajęciach szkolnych, przez co nauczyciele różnych przedmiotów zastanawiali się nad prowadzeniem lekcji swojego przedmiotu np. metodą CLIL. Ponadto realizacja międzynarodowych projektów wymaga, by pracownicy szkoły byli w stanie komunikować się z gośćmi. Do ubiegłego roku nauczycielami bezpośrednio się tym zajmującymi byli tylko nauczyciele języków obcych. Pozostali nauczyciele, którzy aktywnie i skutecznie wspomagali językowców, nie brali równie aktywnego udziału w warsztatach, dyskusjach i bezpośredniej wymianie doświadczeń. Głównym powodem była niepewność dotycząca umiejętności językowych. Mimo zachęt popartych przykładami ze szkół partnerskich, w których nauczyciele różnych przedmiotów biorą udział w projektach, nasi pedagodzy nie byli chętni do spontanicznych rozmów.

Pierwsze rezultaty projektu

Sytuacja uległa diametralnej zmianie w zeszłym roku, gdy szkolenia, w których wzięli udział nauczyciele w pierwszym roku naszego projektu, przyniosły efekty. Przede wszystkim wzrosła liczba nauczycieli niejęzykowców angażujących się bezpośrednio w realizację projektów. W czasie tegorocznej tygodniowej wizyty młodzieży z partnerskich szkół z Niemiec, Hiszpanii i Francji nauczyciele, którzy wzięli udział w szkoleniach w ramach projektu POWER SE, aktywnie włączyli się w przygotowanie wizyty, przeprowadzenie warsztatów na terenie szkoły i towarzyszenie gościom w popołudniowych atrakcjach. Nauczycielka języka polskiego, która w ubiegłym roku uczestniczyła w kursie języka angielskiego na Malcie, zorganizowała dla naszych gości całodzienną wycieczkę do Krakowa. Chociaż po krakowskich zabytkach oprowadzał ich anglojęzyczny przewodnik, to nasza koleżanka towarzyszyła gościom w drodze w roli pilota. W pomoc w realizacji zadań stojących przed uczniami w ramach omawianego projektu, na etapie pisania listu motywacyjnego, życiorysu oraz przygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej, włączyła się pani pedagog, która uczestniczyła w kursie Finnish lessons for European school. Dzięki jej profesjonalnemu treningowi i merytorycznym wskazówkom dotyczącym zachowania się w sytuacjach stresujących uczniowie znakomicie przygotowali się do rozmowy kwalifikacyjnej w języku angielskim przeprowadzanej przez rekruterów czterech międzynarodowych firm. W warsztatach dotyczących autoprezentacji uczeń klasy akademickiej pod patronatem Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie wygrał nagrodę główną w kategorii media i reklama projektu Erasmus+ KA2 Creating and Developing Your Future. Nagrodą były dwutygodniowe praktyki w firmie The Rheinische Post Mediengruppe mającej siedzibę w Dusseldorfie. Ponadto nauczyciele niejęzykowcy wzięli na swoje barki organizację wielu innych międzynarodowych przedsięwzięć. Polonistka, która ukończyła dwutygodniowy kurs języka angielskiego na Malcie, zorganizowała Tydzień Misyjny w naszym liceum. Było to wydarzenie, którego głównym celem było bliższe poznanie codziennego życia ludzi mieszkających w krajach Afryki. Podstawowym językiem komunikacji w trakcie spotkania był angielski. Wśród zaproszonych gości byli m. in. misjonarze z Kenii i Konga. Nasza koleżanka, z pomocą nauczyciela katechety, podjęła się przygotowania tego przedsięwzięcia, poczynienia wszystkich ustaleń z gośćmi i koordynacji ich wizyty w naszej szkole. Tydzień Misyjny został zainaugurowany projekcją filmu Hotel Rwanda w oryginalnej wersji językowej. Przez cały tydzień uczniowie pod opieką polonistki brali czynny udział w spotkaniach z wolontariuszami, którzy opowiadali o swojej pracy misyjnej. Przy okazji były prezentowane anglojęzyczne filmy, które przybliżyły naszym uczniom życie dzieci i młodzieży w Afryce. Misjonarze opowiadali po angielsku o nauce, zabawach i pracy rówieśników naszych uczniów mieszkających w krajach afrykańskich. Prezentowali instrumenty tworzone przez Afrykańczyków. Uwagę naszych uczniów przyciągnęły pomysłowe zabawki dla dzieci, najczęściej tworzone z rzeczy wyrzucanych, np. kapsli lub korków od butelek. Najciekawsze były jednak prowadzone po angielsku dyskusje z misjonarzami, w których uczestniczyli zarówno uczniowie, jak i nauczyciele.

Kolejne rezultaty i plany na przyszłość

Wspomniana polonistka, wraz z panią pedagog, nawiązały współpracę ze szkołą na Litwie i zorganizowały wycieczkę, w której wzięli udział uczniowie naszego liceum chcący realizować projekt z uczniami z Wilna. W programie wycieczki, poza zwiedzaniem Litwy, była wizyta w szkole, z którą mamy realizować międzynarodowy projekt dotyczący wspólnej historii polsko-litewskiej. Wstępne ustalenia dotyczące współpracy obejmują realizację wspomnianego projektu oraz wymianę młodzieży. Mamy nadzieję na utrzymanie ciągłości tych kontaktów. Nauczycielka podstaw przedsiębiorczości, będąca również doradcą zawodowym, która uczestniczyła w dwutygodniowym kursie języka angielskiego, nawiązała współpracę z HZ University of Applied Sciences – holenderską uczelnią, która zajmuje trzecie miejsce w rankingu najlepszych krajowych szkół wyższych. Przedstawiciele uczelni zaprosili naszych maturzystów na dzień otwarty w kampusie. Polonistka, a przy tym nauczycielka etyki i filozofii, która uczestniczyła w kursie językowym oraz kursie Facing Diversity in the Classroom, była koordynatorką międzynarodowego projektu Spotkania z Izraelem. Jest to projekt, w ramach którego od wielu lat w naszej szkole przyjmujemy gości (uczniów szkoły średniej i ich nauczycieli) z Izraela. Jest to wydarzenie, które pozwala kształtować tolerancję, poznawać inną kulturę i oczywiście rozwijać zdolności językowe. Organizacją tego dnia wcześniej zajmował się nauczyciel języka angielskiego. Nasi uczniowie, z pomocą polonistki oraz nauczycieli języka angielskiego, przygotowali warsztaty dla młodzieży z Izraela. Podczas pobytu gości w Polsce, uczniowie naszego liceum opiekowali się nimi i przede wszystkim byli odpowiedzialni za przeprowadzenie warsztatów, które w całości odbywały się w języku angielskim. Nauczyciele z kolei zajmowali się nauczycielami z Izraela, uczestnicząc w integracyjnych spotkaniach, dyskusjach na tematy kulturo- i krajoznawcze, ale przede wszystkim wymieniali uwagi na temat szkolnictwa i warunków nauczania w swoich krajach. Kolejnym rezultatem naszych projektów jest współpraca ze szkołą włoską. Została nawiązana przez nauczycielkę języka włoskiego i kultury śródziemnomorskiej, która uczestniczyła w anglojęzycznym kursie we Włoszech. W ramach tej współpracy młodzież będzie brała udział w wymianie szkolnej oraz realizowała międzynarodowy projekt, którego opiekunką będzie nauczycielka języka angielskiego. Językiem wymiany będzie język włoski, a językiem projektu – angielski. Nauczycielka matematyki, która wzięła udział w kursie metodycznym CLIL, przeprowadziła szkolenie z nauczania tą metodą w zespole nauczycieli przedmiotów przyrodniczo-matematycznych. Szkolenie z metody CLIL wzbudziło ogromne zainteresowanie wśród koleżanek i kolegów ze wspomnianego zespołu. Postanowili oni wypraktykować nową metodę i wprowadzić ją do swojego warsztatu pracy. Mamy nadzieję, że kolejne aktywności zainspirowane uczestnictwem w projekcie POWER SE będą wzbogacały ofertę naszej szkoły, co wpłynie na podniesienie jakości pracy szkoły oraz jej umiędzynarodowienie.