Numer: 2014/4
Tematyka: Wielojęzyczne zrozumienie
Planowanie lekcji z języka łacińskiego nie jest łatwe. Niewielka liczba godzin przeznaczona na jego naukę, nieuwzględnienie możliwości wyboru poziomu podstawowego oraz umieszczenie łaciny w grupie przedmiotów artystycznych – to wszystko stawia nauczycieli przed trudnym dylematem: uczyć gramatyki czy elementów kultury antycznej?
Przedstawione scenariusze lekcji są próbą połączenia obydwu tych podejść. Planując lekcję o liczebnikach, możemy mówić np. o kalendarzu rzymskim i jego śladach w kalendarzu europejskim. Ćwiczenia gramatyczne związane z poznawaniem składni łacińskich nazw miast mogą być bardziej atrakcyjne, jeśli je połączymy z poznawaniem mapy świata antycznego oraz kontekstem historycznym miejsc, których nazwy własne poznajemy. Dwa scenariusze: Quo vadis? Unde venis? oraz De mensium ordine są propozycją uczenia języka łacińskiego lub jego elementów w ścisłym powiązaniu z kontekstem i dziedzictwem kulturowym.
Jest to jedna z cyklu lekcji poświęconych rachubie czasu w Rzymie. Odwołując się do materiału leksykalnego i gramatycznego, badamy i wyjaśniamy pochodzenie nazw miesięcy. Wnioski wykorzystujemy do ustalenia, jaki wpływ miała łacina na etymologię nazw miesięcy w różnych językach europejskich.
Uczeń:
Uczeń:
Przygotowanie do zajęć (5 min.):
Sprawdzenie pracy domowej – liczebniki główne i porządkowe 1 – 12. Szukamy podobieństw liczebników np. w języku angielskim, niemieckim, francuskim (w zależności od języków nauczanych w grupie).
Prezentacja materiału lekcyjnego (15 min.)
Praca z tekstem.
Polecenie: przeczytaj tekst i podkreśl w nim nazwy miesięcy:
Annum Romuli tempore decem menses habuisse tradunt. Tum primus anni mensis Martius erat. Mensis secundus Aprilis, tertius autem mensis Maius appellabatur. Quarto mensi Iunius nomen erat. Quintus mensis Quinctilis appellabatur, postea Iulius a Caio Julio Caesare vocabatur. Sextus mensis primum Sextilis nominabatur, postea Augustus a caesare Augusto appellabatur.Ceteri autem menses: September, October, November, December a nominibus numeralibus: septem, octo, novem decem nomina traxerunt. Quibus decem mensibus Numa Pompilius, ut dicitur, duos menses praemisit: Ianuarium et Februarium. Sed ceterorum mansium nomina non mutavit. Quo ex tempore usque ad nostram aetatem annus duodecim mensibus constat. (Wilczyński, Zarych 1985:125).
Zbieramy materiał do wykonania karty pracy – polecenia:
1. Znajdź w tekście informacje o roku Romulusa i kalendarzu Numy Pompiliusza.
2. Wyjaśnij etymologię nazw miesięcy: VII i VIII.
3. Znajdź w dostępnych źródłach informacje o etymologii łacińskich nazw miesięcy.
4. Wpisz do tabeli (w załączniku): liczebniki porządkowe 1 – 12, miesiące z kalendarza Romulusa i z kalendarza Numy Pompiliusza, nazwy VII i VIII miesiąca.
Utrwalenie materiału lekcyjnego (15 min.)
Praca w grupach – polecenia:
1. Przetłumacz tekst i odpowiedz na pytania: Dlaczego December jest dwunastym miesiącem roku? Dlaczego w czasach Romulusa miesiąc Marsa (Martius) był pierwszym miesiącem roku?
3. Porównaj etymologię nazw miesięcy: I-VI, VII-VIII, IX-XII.
4. Napisz notatkę „Pochodzenie łacińskich nazw miesięcy” – każda grupa proponuje swój zapis.
Ewaluacja i wykorzystanie materiału lekcyjnego – praca domowa (10 min.)
Praca domowa:
Uczniowie otrzymują puste karty pracy.
Polecenie: Uzupełnij tabelę nazwami miesięcy. Porównaj słowa.
Na następnej lekcji można wspólnie ustalić zakres wpływów języka łacińskiego w nazwach miesięcy w wybranym języku oraz wskazać nazwy, w których widoczne są inne wpływy. Można również zastanowić się nad etymologią nazw miesięcy w języku polskim i nad tym, co zdecydowało o pochodzeniu nazw miesięcy w polskim kalendarzu, mimo dużego wpływu łaciny na nasz język i kulturę.
Temat: Quo vadis? Ubi manes? Unde redis? – składnia nazw miast.
Poziom: poziom IV (poziom rozszerzony)
Propozycja lekcji, w czasie której uczniowie na podstawie analizy przykładów zdań łacińskich samodzielnie formułują zasadę dotyczącą składni nazw miast. Ćwiczenia powiązane są z wyjaśnianiem kontekstu historyczno-kulturowego.
Uczeń:
Uczeń:
Przygotowanie do zajęć (10 min.)
Przygotowanie do pracy z nowym materiałem – rozdanie uczniom kartek z wypisanymi w podstawowych formach nazwami miast:
Polecenie:
1. Odszukaj miasta na mapie.
2. Przygotuj o każdym z tych miejsc jedną informację, którą uważasz za ważną w kontekście historycznym lub kulturowym (np. Delphi – miasto w Grecji, gdzie była świątynia i wyrocznia Apollina).
3. Uporządkuj nazwy w zależności od przynależności do deklinacji (podkreśl te, których formy podstawowe są w liczbie mnogiej).
Prezentacja materiału lekcyjnego (20 min.)
Dzielimy klasę na 3 grupy.
Polecenie:
Każda z grup tłumaczy zdania (odpowiedzi na pytania), a następnie wykonuje ćwiczenie i formułuje zasadę dotyczącą składni nazw miast.
1. Przetłumacz zdania.
Quo vadis? – Dokad idziesz?
Ubi manes? – Gdzie jesteś?
Unde redis? – Skąd wracasz?
2. Wykonaj ćwiczenie.
Ćwiczenie: Uzupełnij zdania, wpisując prawidłowe formy wyrazów podanych w nawiasach:
3. Sformułuj zasadę.
Zasada: Składnia nazw miast
Przy nazwach miast nie stawia się przyimków.
Na pytanie dokąd? (quo?) odpowiadamy accusativem: Romam
Na pytanie skąd? (unde?) odpowiadamy ablativem: Roma
Na pytanie gdzie? (ubi?) odpowiadamy:
genetivem: Romae, Capuae – jeśli nazwa miasta występuje w I lub II deklinacji w sg.
ablativem: Athenis, Carthagine, Syracusis – jeśli nazwa miasta występuje w pl. I lub II deklinacji oraz w III deklinacji (sg.)
Utrwalenie materiału lekcyjnego – 10 min.
Tłumaczenie zdań.
Uczniowie pracują w grupach, korzystają ze słownika łacińsko – polskiego, objaśniają zasadę, odnajdują miasto na mapie i w jednym zdaniu podają najważniejszą informację o kontekście kulturowym lub historycznym miejsca. Np.: Caesar Massiliam pervenit – Cezar przybył do Marsylii (accusativus w odpowiedzi na pytanie dokąd?/quo?); Marsylia (dawna Massilia) – najstarsza kolonia grecka nad Morzem Śródziemnym.
Ewaluacja i wykorzystanie materiału lekcyjnego – praca domowa (5 min.)
Każdy uczeń wykonuje krótkie ćwiczenie podsumowujące – na ocenę, np.:
Zastąp zaznaczone nazwy miast poprawnymi formami nazw podanych w nawiasach:
Praca domowa
Przetłumacz zdania, korzystając ze słowniczka umieszczonego pod ćwiczeniem.
Stettinum -i; Vratislavia -ae; Varsovia -ae; Cracovia -ae; Gedanum -i; Mons Viridis
4/2014
Izabela Witkowska
Mike in a submarine to kolejna część przygód chłopca o imieniu Mike, który tym razem przeżywa morską żeglugę na statku podwodnym. Mike zostaje dowódcą i odkrywa tajemnice morskiego życia. Na dnie spotyka rośliny, zwierzęta, a nawet syrenę. Tekst ze względu na swój bajkowy charakter miło zostanie przyjęty przez dzieci z klas I-III.
4/2014
dr Justyna Deczewska
Muzyka i piosenki są stosowane przez nauczycieli języków obcych na wszystkich poziomach nauczania i we wszystkich grupach wiekowych. Nauczyciele wykorzystujący piosenkę podkreślają jej walory zwłaszcza w zakresie zwiększenia motywacji do nauki oraz optymalizacji procesu nauczania. Warunkiem efektywnej pracy z piosenką na zajęciach językowych jest przemyślany i odpowiedni dobór materiału. Jaki klucz stosować przy wyborze piosenek na zajęcia? O czym nie może zapominać nauczyciel, dobierając repertuar? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w poniższym artykule.
4/2014
Katarzyna Kuczborska-Przybylska
Dynamika dziecięcej grupy językowej, w której pracujemy, różni się zasadniczo od dynamiki jakiejkolwiek innej grupy wiekowej. Jednocześnie zaś wielojęzyczność współczesnej Europy stawia przed nauczycielem-lingwistą bezdyskusyjny obowiązek odnalezienia takich sposobów przekazania posiadanej przez niego wiedzy, aby uczyć i bawić jednocześnie, a ponadto stymulować rozbudzenie i rozwój wielokulturowej świadomości ucznia-dziecka.
4/2014
Klaudia Buda
Znając jeden z języków germańskich, nie będziemy mieć problemu ze zrozumieniem zdań: Vad studerar du? Was studierst du? What do you study? W niniejszym artykule można znaleźć odpowiedzi na pytania, z czego to wynika oraz jak możemy wykorzystać w nauce kolejnych języków obcych znajomość innych języków.
Udostępnij:
