treść strony

Elementy niewerbalne polskiego języka migowego: mimika, mlaski, przestrzeń Scenariusz i materiały do zajęć z PJM

Polski język migowy należy do języków wizualno-przestrzennych i jest naturalnym językiem komunikacji społeczności g/Głuchych w Polsce. Oparty jest na jednoręcznym alfabecie starofrancuskiego języka migowego. Istotne jego elementy, umożliwiające prawidłowy przekaz oraz zrozumienie wypowiedzi, to mimika, mlaski i przestrzeń. Dlatego też uczący się PJM powinni je poznać podczas początkowych zajęć.

Przedstawiony poniżej scenariusz zajęć zakłada poznanie przez studentów niewerbalnych elementów polskiego języka migowego oraz wdrożenie nawyku ich używania.

Temat: Niewerbalne elementy polskiego języka migowego – mimika, mlaski, przestrzeń Adresaci zajęć: osoby dorosłe

Poziom: A1

Czas trwania: 2–3 godziny zajęciowe, w zależności od liczebności grupy studentów oraz czasu potrzebnego na przedstawienie zadań i ćwiczeń utrwalających.

Cele komunikacyjne

  • — zachęcanie studentów do częstego posługiwania się mimiką, mlaskami oraz gestykulacją
  • — „otwieranie” studentów na kreatywność poprzez odwołanie się do ich zachowań w sytuacjach codziennych i nieprzewidzianych
  • — zachęcanie studentów do wystąpień na forum grupy

Cele językowe

  • — leksykalne: student potrafi migać emocje oraz zna znaki naturalne
  • — gramatyczne: student potrafi: a) stopniować przymiotniki, np. duży, większy, największy oraz mały, mniejszy, najmniejszy; b) konstruować proste zdania opisujące osoby i przedmioty
  • — artykulacyjne: student poprawnie miga emocje i znaki naturalne – zna prawidłowe ułożenie dłoni i ręki w przestrzeni 

Cele socjokulturowe

  • — student prawidłowo określa osoby z dysfunkcją słuchu
  • — student poznaje kulturę g/Głuchych, do której należą mimika, mlaski oraz gestykulacja

Ćwiczone umiejętności

  • — student używa mimiki, mlasków oraz gestykulacji w trakcie wypowiedzi
  • — student prawidłowo odczytuje wypowiedzi

Metody i techniki pracy

  • — praca w parach
  • — odczytywanie pojęć
  • — praca w grupach
  • — zabawa dydaktyczna

Materiały

  • — zdjęcia ukazujące emocje
  • — kartki z nazwami emocji
  • — zdjęcia ukazujące osoby o pewnych cechach, np. szczupły, krępy, wysoki, niski
  • — zdjęcia przedmiotów, np. duży karton, mała koperta

Przebieg zajęć

1. Wykładowca zapoznaje studentów z różnorodnością języków migowych – podobną do bogactwa języków fonicznych. Przedstawia charakterystykę języka migowego: język wizualno-przestrzenny, oparty na migach, mimice oraz gestykulacji. Podkreśla, że wszystkie te elementy należą zarówno do języka migowego, jak i do kultury g/Głuchych. Nauczyciel wyjaśnia terminy: głuchy, Głuchy, g/Głuchy oraz kultura g/Głuchych.

2. Wykładowca wyjaśnia istotę posługiwania się mimiką, mlaskami i gestykulacją podczas wypowiedzi. Pokazuje, wykorzystując emotikony, emocje związane ze:

  • — złością, np.: gniew, irytacja, wściekłość, furia, zirytowanie, niechęć, rozdrażnienie, oburzenie;
  • — smutkiem, np.: żal, przygnębienie, załamanie, zatroskanie, zniechęcenie, melancholia;
  • — strachem, np.: obawa, niepokój, onieśmielenie, zatrwożenie, zwątpienie, zszokowanie;
  • — wstydem, np.: zakłopotanie, upokorzenie, poczucie winy;
  • — szczęściem, np.: zadowolenie, rozbawienie, duma, przyjemność;
  • — spokojem, np.: wyciszenie, ulga, relaks, błogość;
  • — wzruszeniem, np.: rozpromienienie, zachwyt, roztkliwienie;
  • — zaskoczeniem, np.: zdumienie, zdziwienie, oszołomienie, osłupienie;
  • — zmęczeniem, np.: senność, słabość, odrętwienie, osowiałość, przygaszenie, apatia.

Nauczycie przedstawia poszczególne znaki migowe dotyczące emocji. Posługuje się mimiką oraz pozostałymi elementami pozajęzykowymi, np. mlaski, dyszenie, wydychanie powietrza, podkreślając, że są one nierozerwalnie związane z mimiką i gestykulacją. Studenci są proszeni o odzwierciedlenie danej emocji: wykładowca wręcza im kartki z emotikonami i prosi o przedstawienie ukazanych emocji na forum grupy.

Materiał ilustracyjny 1. 

3.Wykładowca tłumaczy konstrukcję zdań w języku migowym oraz zaznacza, że nazwy emocji mogą służyć do opisywania cech i stanów emocjonalnych. Wyjaśnia mimikę używaną w zdaniach oznajmujących, wykrzyknikowych oraz pytających. Nauczyciel wyjaśnia, że w polskim języku migowym nie używa się czasownika być. Informuje, że spójniki a oraz i wyrażane są za pomocą ruchu tułowia w bok. Wyjaśnia również zasady negacji w języku migowym. Wykładowca miga przykładowe zdania z wykorzystaniem nazw emocji, np.:

  • — Jestem zły/a. – zdanie w PJM: Ja zły/a (należy słyszalnie wydmuchać powietrze przez nos).
  • — Nie jestem zmęczony/a – zdanie w PJM: Ja nie zmęczony/a (należy lekko wydmuchać powietrze przez usta).
  • — Czy ty jesteś zmęczony/a? – zdanie w PJM: Ty zmęczony/a? (lekkie uniesienie jednej brwi oraz zmarszczenie czoła sugeruje rozmówcy, iż zadaliśmy mu pytanie).
  • — Uśmiechnij się! – zdanie w PJM: Ty + znak uśmiech (lekkie uniesienie głowy do góry sugeruje rozmówcy, że oczekujemy od niego, żeby się uśmiechnął).

Czas trwania: 25 min.

II. Wykładowca:

  • — zapoznaje studentów ze znakami odzwierciedlającymi/nazywającymi rzeczywistość (osoby i rzeczy), np.: kobieta, szafa, stół, biurko;
  • — przedstawia zdjęcia osób różniących się wzrostem oraz posturą ciała, zapoznaje ze stopniowaniem przymiotników;
  • — przedstawia zdjęcia przedmiotów różniących się wielkością, np.: duża, większa i największa koperta; mały, mniejszy i najmniejszy karton.

Nauczyciel wyjaśnia, że przy opisywaniu postury osób i wielkości przedmiotów należy posługiwać się mimiką, np.:

  • — bardzo szczupła kobieta – w PJM: należy wciągnąć policzki, rękoma zaznaczyć kształt kobiecej sylwetki;
  • — szczupła kobieta – w PJM: delikatnie wciągnąć policzki, rękoma zaznaczyć kształt kobiecej sylwetki;
  • — korpulentna kobieta – w PJM: policzki wypełnić powietrzem, rękoma zaznaczyć kształt kobiecej sylwetki.

Opisując wielkość przedmiotów, należy zwrócić uwagę na unoszenie brwi, i tak:

  • — mała koperta – dłonie ułożone blisko siebie;
  • — średnia koperta – dłonie oddalone od siebie, brwi lekko uniesione do góry;
  • — duża koperta – dłonie w znacznej odległości od siebie, brwi uniesione do góry, oczy szeroko otwarte.

Praca w parach:

Studenci dobierają się w pary. Wykładowca rozdaje studentom zdjęcia przedmiotów i sylwetek postaci, po 6 kartek na parę. Studenci po kolei losują kartki i przedstawiają sobie nawzajem kształt i wielkość przedmiotu oraz sylwetki osób.

Materiał ilustracyjny 2  

Następnie wybrani studenci prezentują zdania (student ma przedstawić sylwetkę oraz wzrost osoby, wielkość i kształt przedmiotu).

Materiał ilustracyjny 3. 

Czas trwania: 35 minut.

IV. Gra utrwalająca materiał

Studenci dzielą się na dwie grupy. Każda musi ułożyć po 10 prostych zdań. Po sprawdzeniu przez wykładowcę ich poprawności, poszczególni członkowie grupy przedstawiają drugiej grupie wybrane zdanie z przygotowanego zestawu. Gra oparta na zasadach „kalamburów”.

Czas trwania: 45 minut. 

V. Nauczyciel podsumowuje zajęcia

Przypomina charakterystykę języków migowych i podkreśla, że mimika i mlaski, dyszenie, wydychanie/wdychanie powietrza oraz gestykulacja odgrywają istotną rolę w prawidłowej komunikacji.

Czas trwania: 10 minut.

MATERIAŁ ILUSTRACYJNY

  • Freepik: bit.ly/2N0gxqe; bit.ly/3t9Po3L; bit.ly/30t9ppC [dostęp: 29.12.2020].
  • Ceneo: bit.ly/3rspIPc [dostęp: 29.12.2020]. Æ PaperConcept: bit.ly/3qCj8Vi [dostęp: 29.12.2020].
  • Black Red White: bit.ly/3eoPWP8[dostęp: 29.12.2020].
  • Laura Ashley: bit.ly/3v65f4Z [dostęp: 29.12.2020].
  • Bromarkt: bit.ly/3rrYIPQ [dostęp: 29.12.2020].
  • Speakin: bit.ly/3t3zoA1 [dostęp: 29.12.2020].
  • Słownik norweski: bit.ly/2PNzXQh [dostęp: 29.12.2020].
  • Bromarkt: bit.ly/38oIFuH [dostęp: 29.12.2020].

Powiązane artykuły