Przedstawiony poniżej scenariusz zajęć zakłada poznanie przez studentów niewerbalnych elementów polskiego języka migowego oraz wdrożenie nawyku ich używania.
Temat: Niewerbalne elementy polskiego języka migowego – mimika, mlaski, przestrzeń Adresaci zajęć: osoby dorosłe
Poziom: A1
Czas trwania: 2–3 godziny zajęciowe, w zależności od liczebności grupy studentów oraz czasu potrzebnego na przedstawienie zadań i ćwiczeń utrwalających.
Cele komunikacyjne
- — zachęcanie studentów do częstego posługiwania się mimiką, mlaskami oraz gestykulacją
- — „otwieranie” studentów na kreatywność poprzez odwołanie się do ich zachowań w sytuacjach codziennych i nieprzewidzianych
- — zachęcanie studentów do wystąpień na forum grupy
Cele językowe
- — leksykalne: student potrafi migać emocje oraz zna znaki naturalne
- — gramatyczne: student potrafi: a) stopniować przymiotniki, np. duży, większy, największy oraz mały, mniejszy, najmniejszy; b) konstruować proste zdania opisujące osoby i przedmioty
- — artykulacyjne: student poprawnie miga emocje i znaki naturalne – zna prawidłowe ułożenie dłoni i ręki w przestrzeni
Cele socjokulturowe
- — student prawidłowo określa osoby z dysfunkcją słuchu
- — student poznaje kulturę g/Głuchych, do której należą mimika, mlaski oraz gestykulacja
Ćwiczone umiejętności
- — student używa mimiki, mlasków oraz gestykulacji w trakcie wypowiedzi
- — student prawidłowo odczytuje wypowiedzi
Metody i techniki pracy
- — praca w parach
- — odczytywanie pojęć
- — praca w grupach
- — zabawa dydaktyczna
Materiały
- — zdjęcia ukazujące emocje
- — kartki z nazwami emocji
- — zdjęcia ukazujące osoby o pewnych cechach, np. szczupły, krępy, wysoki, niski
- — zdjęcia przedmiotów, np. duży karton, mała koperta
Przebieg zajęć
1. Wykładowca zapoznaje studentów z różnorodnością języków migowych – podobną do bogactwa języków fonicznych. Przedstawia charakterystykę języka migowego: język wizualno-przestrzenny, oparty na migach, mimice oraz gestykulacji. Podkreśla, że wszystkie te elementy należą zarówno do języka migowego, jak i do kultury g/Głuchych. Nauczyciel wyjaśnia terminy: głuchy, Głuchy, g/Głuchy oraz kultura g/Głuchych.
2. Wykładowca wyjaśnia istotę posługiwania się mimiką, mlaskami i gestykulacją podczas wypowiedzi. Pokazuje, wykorzystując emotikony, emocje związane ze:
- — złością, np.: gniew, irytacja, wściekłość, furia, zirytowanie, niechęć, rozdrażnienie, oburzenie;
- — smutkiem, np.: żal, przygnębienie, załamanie, zatroskanie, zniechęcenie, melancholia;
- — strachem, np.: obawa, niepokój, onieśmielenie, zatrwożenie, zwątpienie, zszokowanie;
- — wstydem, np.: zakłopotanie, upokorzenie, poczucie winy;
- — szczęściem, np.: zadowolenie, rozbawienie, duma, przyjemność;
- — spokojem, np.: wyciszenie, ulga, relaks, błogość;
- — wzruszeniem, np.: rozpromienienie, zachwyt, roztkliwienie;
- — zaskoczeniem, np.: zdumienie, zdziwienie, oszołomienie, osłupienie;
- — zmęczeniem, np.: senność, słabość, odrętwienie, osowiałość, przygaszenie, apatia.
Nauczycie przedstawia poszczególne znaki migowe dotyczące emocji. Posługuje się mimiką oraz pozostałymi elementami pozajęzykowymi, np. mlaski, dyszenie, wydychanie powietrza, podkreślając, że są one nierozerwalnie związane z mimiką i gestykulacją. Studenci są proszeni o odzwierciedlenie danej emocji: wykładowca wręcza im kartki z emotikonami i prosi o przedstawienie ukazanych emocji na forum grupy.
Materiał ilustracyjny 1.
3.Wykładowca tłumaczy konstrukcję zdań w języku migowym oraz zaznacza, że nazwy emocji mogą służyć do opisywania cech i stanów emocjonalnych. Wyjaśnia mimikę używaną w zdaniach oznajmujących, wykrzyknikowych oraz pytających. Nauczyciel wyjaśnia, że w polskim języku migowym nie używa się czasownika być. Informuje, że spójniki a oraz i wyrażane są za pomocą ruchu tułowia w bok. Wyjaśnia również zasady negacji w języku migowym. Wykładowca miga przykładowe zdania z wykorzystaniem nazw emocji, np.:
- — Jestem zły/a. – zdanie w PJM: Ja zły/a (należy słyszalnie wydmuchać powietrze przez nos).
- — Nie jestem zmęczony/a – zdanie w PJM: Ja nie zmęczony/a (należy lekko wydmuchać powietrze przez usta).
- — Czy ty jesteś zmęczony/a? – zdanie w PJM: Ty zmęczony/a? (lekkie uniesienie jednej brwi oraz zmarszczenie czoła sugeruje rozmówcy, iż zadaliśmy mu pytanie).
- — Uśmiechnij się! – zdanie w PJM: Ty + znak uśmiech (lekkie uniesienie głowy do góry sugeruje rozmówcy, że oczekujemy od niego, żeby się uśmiechnął).
Czas trwania: 25 min.
II. Wykładowca:
- — zapoznaje studentów ze znakami odzwierciedlającymi/nazywającymi rzeczywistość (osoby i rzeczy), np.: kobieta, szafa, stół, biurko;
- — przedstawia zdjęcia osób różniących się wzrostem oraz posturą ciała, zapoznaje ze stopniowaniem przymiotników;
- — przedstawia zdjęcia przedmiotów różniących się wielkością, np.: duża, większa i największa koperta; mały, mniejszy i najmniejszy karton.
Nauczyciel wyjaśnia, że przy opisywaniu postury osób i wielkości przedmiotów należy posługiwać się mimiką, np.:
- — bardzo szczupła kobieta – w PJM: należy wciągnąć policzki, rękoma zaznaczyć kształt kobiecej sylwetki;
- — szczupła kobieta – w PJM: delikatnie wciągnąć policzki, rękoma zaznaczyć kształt kobiecej sylwetki;
- — korpulentna kobieta – w PJM: policzki wypełnić powietrzem, rękoma zaznaczyć kształt kobiecej sylwetki.
Opisując wielkość przedmiotów, należy zwrócić uwagę na unoszenie brwi, i tak:
- — mała koperta – dłonie ułożone blisko siebie;
- — średnia koperta – dłonie oddalone od siebie, brwi lekko uniesione do góry;
- — duża koperta – dłonie w znacznej odległości od siebie, brwi uniesione do góry, oczy szeroko otwarte.
Praca w parach:
Studenci dobierają się w pary. Wykładowca rozdaje studentom zdjęcia przedmiotów i sylwetek postaci, po 6 kartek na parę. Studenci po kolei losują kartki i przedstawiają sobie nawzajem kształt i wielkość przedmiotu oraz sylwetki osób.
Materiał ilustracyjny 2
Następnie wybrani studenci prezentują zdania (student ma przedstawić sylwetkę oraz wzrost osoby, wielkość i kształt przedmiotu).
Materiał ilustracyjny 3.
Czas trwania: 35 minut.
IV. Gra utrwalająca materiał
Studenci dzielą się na dwie grupy. Każda musi ułożyć po 10 prostych zdań. Po sprawdzeniu przez wykładowcę ich poprawności, poszczególni członkowie grupy przedstawiają drugiej grupie wybrane zdanie z przygotowanego zestawu. Gra oparta na zasadach „kalamburów”.
Czas trwania: 45 minut.
V. Nauczyciel podsumowuje zajęcia
Przypomina charakterystykę języków migowych i podkreśla, że mimika i mlaski, dyszenie, wydychanie/wdychanie powietrza oraz gestykulacja odgrywają istotną rolę w prawidłowej komunikacji.
Czas trwania: 10 minut.
MATERIAŁ ILUSTRACYJNY
- Freepik: bit.ly/2N0gxqe; bit.ly/3t9Po3L; bit.ly/30t9ppC [dostęp: 29.12.2020].
- Ceneo: bit.ly/3rspIPc [dostęp: 29.12.2020]. Æ PaperConcept: bit.ly/3qCj8Vi [dostęp: 29.12.2020].
- Black Red White: bit.ly/3eoPWP8[dostęp: 29.12.2020].
- Laura Ashley: bit.ly/3v65f4Z [dostęp: 29.12.2020].
- Bromarkt: bit.ly/3rrYIPQ [dostęp: 29.12.2020].
- Speakin: bit.ly/3t3zoA1 [dostęp: 29.12.2020].
- Słownik norweski: bit.ly/2PNzXQh [dostęp: 29.12.2020].
- Bromarkt: bit.ly/38oIFuH [dostęp: 29.12.2020].
