W glottodydaktyce stale poszukuje się innowacyjnych rozwiązań, które mają wspierać nauczanie i uczenie się języków obcych. Można do nich zaliczyć gry, które przyczyniają się do zwiększania kompetencji językowych uczniów i rozwijania w nich pozytywnych emocji3. Mimo wielu korzyści płynących z ich zastosowania, warto pamiętać, że „nie wszystkie gry stają się automatycznie perfekcyjnymi materiałami dydaktycznymi” (van der Meij, Albers i Leemkuil 2011: 656). Każdą grupę tworzą jej członkowie ze swoimi indywidualnymi cechami osobowościowymi oraz odpowiadająca temu dynamika pracy, dlatego na nauczycielu spoczywa obowiązek oceny tych czynników i wyboru takiej gry, która najlepiej będzie spełniała funkcję dydaktyczną (Siek-Piskozub 1995: 60). Decydując się na jej wykorzystanie w klasie, należy mieć na uwadze kilka kluczowych kwestii (Wright i in. 2006: 8–9). Po pierwsze, zasady gry powinny być zwięzłe i klarowne. Przesadne wzbogacanie języka instrukcji bądź tworzenie skomplikowanych reguł już na wstępie zniechęca przyszłych graczy (Dakowska 2005: 240). Po drugie, w czasie trwania gry nauczyciel nie powinien poprawiać błędów popełnianych przez uczniów (Kondrat 2012: 96). Do tego celu przeznaczony jest czas pozostały po zakończeniu rozgrywki (Johnson 2007: 67). Po trzecie, planując zajęcia, nauczyciel jest zobowiązany określić przybliżony czas trwania gry. Nie powinna ona zajmować całej lekcji, może jednak stanowić główny jej element, wzbogacony o nawiązujące do niej zadania przygotowane przez nauczyciela. Może być także przerywnikiem podczas tradycyjnej pracy z podręcznikiem.
Popierając koncepcję stosowania gier edukacyjnych w klasie, proponuję zestaw scenariuszy i kart pracy do czterech lekcji języka angielskiego na poziomie średnio zaawansowanym, które przygotowałam dla uczniów II klasy liceum. Lekcje powinno się przeprowadzać w określonym porządku, ponieważ przed przystąpieniem do tworzenia opowiadań uczniowie udzielają krótkich wypowiedzi. Za główny cel dwóch pierwszych spotkań uważam przyzwyczajenie uczniów do sytuacji, w których mówią w języku obcym.
W czasie Lekcji 1. uczymy, czym jest opowiadanie ustne i jaka jest jego struktura, oraz wprowadzamy spójniki, których znajomość podczas tworzenia takich narracji jest niezbędna. Lekcja 2. angażuje uczniów w sekwencję ćwiczeń opartych w przeważającej mierze na materiałach wizualnych. Na zakończenie dwóch pierwszych lekcji mają oni szansę wykorzystać zdobyte informacje, grając w „One word at a time” (Lekcja 1) oraz „One sentence at a time” (Lekcja 2), podczas których wspólnie układają historyjkę, dodając do niej odpowiednio po jednym słowie lub zdaniu.
Lekcje 3. i 4. wprowadzają bardziej wymagającą pod względem językowym grę łączącą elementy, z którymi uczniowie pracowali podczas 1. i 2. Lekcji – umiejętność tworzenia opowiadań na podstawie ilustracji (lub związanych z nimi skojarzeń) oraz używanie odpowiednich spójników i czasów przeszłych. Podczas Lekcji 3. uczniowie, mając do dyspozycji zestaw pięciu obrazków, układają w grupach historyjkę czy też analizują obrazki znajdujące się na kostkach gier „Story Cubes”. Ostatnia lekcja (Lekcja 4.) również poświęcona jest narracji ustnej. Na rozgrzewkę uczniowie dyskutują na temat treści fragmentów fotografii. Podczas dwóch ostatnich spotkań mogą oni zagrać w zmodyfikowane przeze mnie gry „Story Cubes” trzy razy, tworząc historie na podstawie dziewięciu wyrzuconych losowo obrazków i wypełniając tabele punktowe.
Bibliografia:
- Cockett, S., Fox, G. (1999), Keep talking!: Learning English through drama, storytelling and literature, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
- Dakowska, M. (2005), Teaching English as a foreign language, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Gąsior, K. (2017), Gamification w klasie, czyli gry jako instrument nauczania i uczenia się, [w:] Gry wideo jako forma komunikacji społecznej, K. Kubas i P. Ciszek (red.), Kielce: Uniwersytet Jana Kochanowskiego [online] , [dostęp: 1.08.2018].
- Jackiewicz, A. (2016), Gry planszowe i karciane jako narzędzie do rozwijania umiejętności mówienia na zajęciach z języków obcych, „Języki Obce w Szkole”, nr 4, s. 107–109.
- Johnson, C. (2007), Six games for the German language classroom: maximizing student communication through simultaneous play, „Die Unterrichtspraxis/Teaching German”, nr 40 (1), s. 67–77.
- Kondrat, D. (2012), Gry i zabawy towarzyskie na lekcjach języka angielskiego, „Języki Obce w Szkole”, nr 2, s. 95–103.
- van der Meij, H., Eefje, A., Leemkuil, H. (2011), Learning from games: does collaboration help?, „British Journal of Educational Technology”, nr 42 (4), s. 665–664.
- Siek-Piskozub, T. (1995), Gry, zabawy i symulacje w procesie dydaktycznym, Poznań: Adam Mickiewicz University Press.
- Wright, A., Betteridge, D., Buckby, M. (2006), Games for language learning, Cambridge: CUP.
Netografia:
[1] Story Cubes .
[2] Teaching Games .
[3] The Story of Goldilocks and the Three Bears – film na kanale YouTube .
1 Zasady gry w „One word/sentence at a time” zostały opisane przez Cockett i Fox (1999: 50). Tradycyjne „Story Cubes” przeznaczone do gry w języku ojczystym zmodyfikowałam na potrzeby badania przeprowadzonego przeze mnie w 12-osobowej grupie uczniów II klasy liceum w Lublinie. W badaniu, składającym się z czterech lekcji, położono nacisk na ćwiczenie przez uczniów sprawności mówienia w kontekście tworzenia narracji ustnych.
2 Szczegółowy opis tradycyjnych „Story Cubes” oraz zmodyfikowanych „Kostek opowieści” wraz z zasadami ich wykorzystania na lekcji języka obcego można znaleźć w artykule Czy możliwe jest jednoczesne ćwiczenie słownictwa, gramatyki i sprawności mówienia? O potencjale dydaktycznym zmodyfikowanych „Kostek opowieści”, który ukazał się w numerze 4/2018 JOwS.
3 O pozytywnej roli gier piszą m.in. Boarcas (2014: 376); Gąsior (2017: 109) i Siek-Piskozub (1994: 23).
